Donderdag 22 september heeft het jaarlijkse werkatelier van de Green Deal Voedselbossen plaatsgevonden, gezamenlijk georganiseerd vanuit Green Deal Voedselbossen en Nationaal Monitoringsprogramma Voedselbossen. Er waren ongeveer 35 aanwezigen, vanuit Green Deal Voedselbossen, NMVB, overheid, onderzoek, praktijk en studenten.

Het doel van deze bijeenkomst was om met alle betrokkenen bij de Green Deal (ondertekenaars, partners en deelnemers van het NMVB) samen te komen om onze voortgang te bespreken (vergroten van het areaal voedselbos in NL), elkaar te inspireren en kennis uit te wisselen.

We waren te gast bij Coöperatie Ondergrond (www.ondergrond.eu ) in Rotterdam. Ondergrond bestaat pas 3 jaar, maar is via haar zeven leden al ruim 10 jaar bezig met Voedselbossen in Zuid/West Nederland. Op grotere schaal samen met boeren & landbouwgrond eigenaren als ook particuliere (tuin) projecten, maar ook middels een 15 tal Voedselbos(tuin)en midden in de stad Rotterdam. Samen vormen deze locaties een ‘decentrale voedselbosboerderij’. Coöperatie Ondergrond doet zo veel kennis en ervaring op met de toepassing van voedselbossystemen in een stedelijke omgeving en werkt tegelijkertijd aan de ontwikkeling van een sociaal, educatief, ecologisch en economisch rendabel bedrijfsmodel.

Tijdens deze dag is er zowel terug als vooruit gekeken op de Green Deal Voedselbossen. Daarnaast zijn onderzoeksresultaten gedeeld van het NMVB: het nematoden bodemonderzoek van Gerard Korthals (NIOO/WUR) en de eindresultaten van de studenten Rosalba, Rintje en Eline. Na de lunch hadden we een buitenprogramma met een vlinderworkshop van bioloog Lewis Jansen over het integreren en herkennen van vlinders in voedselbossen.

Lees hieronder een samenvatting van de dag.

Update Green Deal

Green Deal & NMVB, Agroforestry Netwerk NL – Renée Zijlstra (coördinator)

Renée heeft een update gegeven over de Green Deal Voedselbossen, en hoe het zich verhoudt tot het NMVB.

Er wordt geprobeerd verbinding te maken tussen de praktijknetwerken. Er werd gevraagd of iemand actief is in beide netwerken, dit moet zich nog ontwikkelen.

In  bovenstaande afbeelding is te zien dat voedselbosbouw onderdeel van agroforestry is – landbouw met bomen.
De Green Deal Voedselbossen staat ook voor voedselbossen met een educatieve en sociale functie. Daarnaast is het ook een netwerkorganisatie. Formeel is de Green Deal afgelopen, maar we houden het graag zoals het nu is.

Er werd gevraagd of de internationale term ‘agroforestry’ mensen wel voldoende aanspreekt, en of dit de juiste term is. Hierop werd positief geantwoord, omdat het breder gaat dan boslandbouw.

Wet – en regelgeving – Ceriel Lucker (Ministerie van LNV)

Ceriel heeft ons een update gegeven over de wet- en regelgeving. Vanuit de overheid leeft de wens om zich met voedselbossen bezig te houden. In de werkgroep wet- en regelgeving wordt geprobeerd om verschillende lagen bij elkaar te krijgen, zoals bijv. belemmeringen vanuit de praktijk, en het maken van wettelijke aanpassingen.

Er zijn een aantal veranderingen op gebied van wet- en regelgeving.
Agroforestry is opgenomen in het GLB/NSP als landbouwvorm. Dit is sinds kort gepubliceerd en te vinden op Definitieve NSP | Publicatie | Toekomst GLB (blz 229). Meer informatie hierover volgt binnenkort via RVO.

Daarnaast noemde Ceriel de evaluatie van het hoofdstuk houtopstanden uit de Wet natuurbescherming. Die is door de Minister van LNV toegezegd aan de Eerste Kamer op 14 juli 2021. Hierin zal de ontwikkeling van agroforestry en voedselbossen in worden meegenomen. De evaluatie is naar verwachting tegen de zomer van 2023 klaar.

Onderzoek –  Jeroen Kruit (WUR)

Onderzoek naar voedselbossen neemt elk jaar toe. Door de Green Deal is het makkelijk elkaar te vinden, ook binnen de WUR is steeds meer interne samenwerking.

Jeroen heeft een duidelijk beeld van het onderzoekslandschap, en staat open voor vragen hierover (jeroen.kruit@wur.nl).

Beeld + robotisering – Fransjan de Waard (Stichting Voedselbosbouw)

Fransjan brengt ons op de hoogte van de ontwikkelingen rondom beeld en robotisering. Er wordt gewerkt aan een animatie van de successie in een voedselbos (7 fasen). Dit is een visualisatie van hoe een (agrarisch) voedselbos er eigenlijk uitziet. De beelden zijn voor het einde van het jaar beschikbaar. De beelden zijn te delen, ook als stills.

Daarnaast heeft Fransjan robotisering opgepakt, onder de term AF-Tech. Onder andere in Delft, Twente en Eindhoven wordt hierop samengewerkt (Robocup).
Hiervoor is Fransjan op zoek naar contacten die hier iets mee willen of kunnen.

Naar aanleiding van een vraag over of robotisering dan ook voor monitoring bedoeld zou zijn en niet alleen voor productie, bevestigt Fransjan dat de robo-spullen die in ontwikkeling zijn, niet slechts voor oogst ed. te richten zijn, maar zeker ook de mogelijkheden voor allerhande vormen van monitoring kunnen vergroten.

Kennisbijeenkomsten – Klarien Klingen

Vanuit de Green Deal worden kennisbijeenkomsten georganiseerd. Klarien heeft ideeën opgehaald voor topics en locaties:

Onderwerpen:

  • Natte teelt
  • Climaxbomen
  • Kruidlaagbeplanting
  • Beplantingskeuze b.v. ervaring elders + onderzoek
  • Methoden schonen/verwerken uit buitenland
  • Stand van zaken verdienmodellen
  • Communicatie/missiewerk: ‘hoe krijg je ze mee?’
  • Aanleg
  • Beheer

Locaties:

  • Arboretum Tervuren (BE)
  • Nij Boelens

Update Nationaal Monitoringsprogramma Voedselbossen – Bram Wendel (NMVB)

Er worden resultaten gedeeld van studentenonderzoek in voedselbossen, oa naar koolstofopslag en biodiversiteit (Rosalba, Rintje, Eline) en onderzoek naar nematoden door Gerard Korthals (NIOO/WUR). Van deze presentaties zijn opnamen gemaakt. Deze opnamen zijn te vinden op NMVB (vimeo.com).

Coöperatie Ondergrond – Max de Corte

Aan het einde van de dag gaf Max de Corte een introductie over de coöperatie Ondergrond, 3 jaar geleden opgericht door Max de Corte, Bastiaan Rooduijn en Paul de Graaf.

Daarna in verschillende groepen een rondleiding door Voedselbos de Overtuin, een voedselbos van 1,5 hectare, onderdeel van Trompenburg Tuinen & Arboretum). Ook heeft Lewis Jansen (de Vlinderstichting) een uitleg gegeven over het integreren, herkennen en monitoren van dagvlinders in voedselbossen.

Borrel

We sloten de dag gezamenlijk af met een voedselbosdrankje in de Overtuin.